Değirmen ( Karmat'e)

[fukukum]

Değirmenler, Lazların çok geçmiş zamandan beri gelen kültürünün bir dilimidir. Şimdi az olsa dahi köylerde vardır.
Köylerde ve mahallelerde geçmişte çok kullanılan bir şey idi. Önce tamamen kalın tahta Ve ağaçlardan yapılırdı. Bu zamanlara doğru biriket ve betondan yapılmışları yinede dere kenarlarında durur. Değirmenler, küçük derelerin kenarında kurulan, üstte dolap, taşlar ve unlar bulunan, insanların girdiği, alttada çark ve uzun milin bulunduğu iki bölümden yapılırdı. Herkes, sırası gelince mısır ve buğday öğütmek için kullanılan çok önemli ve özel bir kullanım aracıdır.



Dere kenarlarında kurulan değirmenler su ile çalışır. Değirmenlerin yukarı tarafında dere bentle kesilir, su toplanıp göl oluşturulur. Değirmenlerde gölün aşağı tarafında, yakışan bir yere kurulur, gölden alınan su, yapılan arklardan kendiliğinden akar ve değirmene gelir. Orada yuvarlak ve uzun su sarnıcının içine dökülür. Su sarnıcının içine su giderken uzun bir arktan geçer. Arkta bir suyu kesici aparat olur, bu suyu kesici aparat değirmenin durduruluşunu ve hareketinin başlamasını sağlar. Bir de arktan suyun gelişinde içine dökülen yapraklar, odun parçaları su sarnıcına dökülmesim diye ark a süzgeç yapılır. Bu süzgeçte biriken şu, bu sarnıca dökülmesin diye her zaman kontrol edilir. Sarnıcın altına sert ağaçtan yapılan ince delikli kısa bir boru konur. Sarnıca dolan su bu ince delikli borudan tazyikle fışkırır, çarkın kanatlarına çarpar ve çarkı döndürür.



Dönen çarka bağlı uzun milide çevirir. Değirmenin içinde biri dönen ve biri de dönmeyen sert iki yuvarlak taştan üstteki mile bağlı olanı döner. Yuvarlak taşlardan alttaki dönmez ve taşlar birbirine değmez. Yine değirmenin içinde tahtadan yapılan bir dolaba mısır yada buğday dökülür. Dolabın altındaki dar delikten bir başka ahşap arka taneler dökülür. Ahşap arka birde hareket sağlayıcı takılır, hareket sağlayıcını bir ucu dönen değirmen taşına değer, buradan aldığı hareketi ahşap arktaki tanelerin hareketlenip istenildiği kadarının dönen değirmen taşının deliğine düşmesi sağlanır.



Dönen taşın deliğine dökülen taneler iki taşın arasında ufalanmağa başlar. Böylelikle öğütme işi başlamış olur. Böylelikle mısır ve buğday unu elde edilir. Evlerden sepetlerle gelen mısır veya buğday, un olur ve torbalarla ekmek veya başka bir yiyeceklerde kullanılmak için evlere döner.

[sancakbeyi_61]

resimler cok güzel ve yerinde bir paylasım ama; ilk cümledeki lazlar ifadesini anlayamadım..sadece laz kültüründe mi var degirmen veya lazlara has bişe mi??

ayrıca bu yazının nerden alındıgını da merak ettim..

[*Laz kızı*]

teşekkürler..

[fukukum]

tam olarak neyi anlamadınız ? bende onu anlamadım ?

[hamsiye]

cok güzel, cocukken ben böyle bir değirmene gitmistim birden aklima geldi
cok sagol  :çiçk:

[fukukum]

daha geniş bilgileri google den araştırırsın arkadaşım ben bu kadarını buldum ?