KRİZ 500 BÜYÜĞE VIZ GELDİ !.. (Fortune 500 Listesi Açıklandı.)

[A.ÜSTÜNBAŞ]

    KRİZ  500  BÜYÜĞE  VIZ  GELDİ !!..   
 
Türkiye'nin en büyük şirketlerinin yer aldığı Fortune 500 listesi açıklandı. Listedeki şirketler kriz yılı olmasına rağmen geçen yıl net kârlarını yüzde 62 artırarak 21 milyar liraya yükseltti. Tüpraş birinci sıradaki yerini korudu. Türkiye'nin 500 büyük şirketinin toplam büyüklüğü Amerika'nın ikinci büyük şirketi Exxon Mobil kadar olamadı.
 
Türkiye'nin en büyük 500 şirketi belli oldu. Türkiye Petrol Rafinerileri AŞ'nin (Tüpraş) her yıl olduğu gibi ilk sırada yer aldığı listedeki şirketler ekonomik kriz yılı olmasına rağmen 2009'da net kârlarını yüzde 62 oranında artırarak 21 milyar liraya ulaştı. Fortune 500'deki şirketlerden 429'u kâr, 71'i zarar açıkladı. 2008'de zarar açıklayan şirket sayısı 142'ydi. İlk 500'deki şirketler net satışlarının yüzde 78,19'unu yurtiçine yaparken, ihracat oranı 2008'e göre yüzde 2 azalarak yüzde 21,81 oldu.

Ekonomi dergisi Fortune'nin, Finar D&B'nin katkılarıyla hazırladığı Fortune 500 listesi açıklandı. Tüpraş 20,390 milyar liralık satışıyla listenin ilk sırasındaki yerini korudu. Tüpraş'ı 19,5 milyar lirayla kamunun toptan elektrik satım şirketi TETAŞ (Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ) ve 18,3 milyar lirayla kamunun doğalgaz satım şirketi BOTAŞ (Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ) izledi. Net satış gelirleri 2009 yılında 2008'e göre yüzde 33,1 düşerek 20 milyar 389 milyon liraya düşmesine rağmen Tüpraş, açık arayla birincilikteki yerini korudu. Listeyi hazırlayanlar, Türkiye'nin 500 büyük şirketinin net satışları toplamının, Amerika'nın zincir marketi Wal-Mart'ın yarısını biraz geçen bir rakama ulaşabildiğine dikkat çekti. ABD'nin ikinci büyük şirketi petrol üretici ve satıcısı Exxon Mobil'in net satışlarının ise gerisinde kaldı.

SATIŞ ARTIRMA ŞAMPİYONU THY
Fortune 500'de net satışların üçte birini gerçekleştiren ilk 10 şirket içerisinde geçen yıl satışlarını en fazla artıran ise Türk Hava Yolları (THY) oldu. Dördüncülükteki yerini koruyan Petrol Ofisi'nin net satışları 2009'da yüzde 18 oranında azalarak 14 milyar 94 milyon lira oldu. Bu şirketi 10,5 milyarla Türk Telekom, 8,9 milyarla Turkcell ve 8,89 milyar lirayla Elektrik Üretim AŞ takip etti. Listenin 8. sırasında Shell& Turcas, 9. sırasında Enka İnşaat, 10. sırasında ise Türk Hava Yolları yer aldı. 123 milyar 470 milyon lira satış gelirine sahip olan ilk 10 şirketin 6'sı petrol ve enerji sektöründe, ikisi telekom, biri inşaat, biri de seyahat ve taşımacılık sektöründen oldu. 89, 92 milyar liralık satış gelirine sahip Fortune 500'ün ilk beş şirketinden dördü petrol ve enerji, biri ise telekom sektöründe faaliyet gösteriyor.

2008'de 94,7 milyar lira olan Fortune 500 şirketlerinin ihracatı 2009'da yüzde 18,5 gerileyerek 77,1 milyar liraya indi. Toplam ihracatın yüzde 19'unu yapan ilk 10'da yer alan şirketlerin 2008 yılında 18,6 milyar lira olan ihracatı geçen yıl yüzde 21,1 düşerek 14,7 milyar liraya geriledi.

İlk 500'de yer alan şirketler arasında yüzde 13,73 ile en yüksek payı petrol ve türevleri üretim ve dağıtımı aldı. Geçen yıl bu sektörün payı yüzde 17,59'du. 500 listesine giren 13 enerji şirketinin Fortune 500 listesinde yüzde 10,09 oranındaki payla enerji sektörü 13 şirket ile ikinci sırada yer aldı. Fortune 500'de 13 şirketle yer alan depolama, taşımacılık ve lojistik, toplam satışlardan yüzde 5,91, 14 şirketle yer alan perakende ticaret mağazaları yüzde 5,35, 29 şirketin yer aldığı taşıt araçları ve ekipmanları imalat ve bakım yüzde 5,08, 13 şirketin yer aldığı elektronik ve telekomünikasyon sektörü ise yüzde 5,02 oranında pay elde etti.

Fortune 500 listesindeki 500 şirketin 253'ünü İstanbul, 44'ünü Ankara ve 32'sini ise İzmir şirketleri oluşturdu. Bursa 29 şirket ile 4., İzmit 18 şirket ile 5., Kayseri 15 şirket ile 6. ve Gaziantep 12 şirket ile 7. sıraya yerleşti. Türkiye'deki 81 ilin 39'undan ilk 500'e giren şirket çıkmadı.

KARTALTEPE MENSUCAT KÂRDA COŞTU
Kartaltepe Mensucat geçen yıl vergi öncesi kârını en çok artıran şirket oldu. Şirketin vergi öncesi kârı yüzde 2 bin 875 oranında yükseldi. Kartaltepe Mensucat'ı kârını yüzde 2107 artıran Matesa Tekstil, yüzde 2043 oranında artıran Mondi Yatak izledi. Aynes Gıda satışlarını yüzde 405, Nadir Metal yüzde 177 artırdı. Polat Yol Yapı geçen yıl ihracatını yüzde 6926 oranında artırarak en çok ihracat artışı yapan şirket oldu. Bunu ihracatını yüzde 1951 artıran KVK, yüzde 1549 artıran İnci İnşaat izledi.

EÜAŞ 15 milyar 687 milyon lira ile en fazla özkaynağa sahip şirket oldu. EÜAŞ'ı özkaynakta 8 milyar 832 milyon lira ile Turkcell, 7 milyar 882 milyon lira ile BOTAŞ takip etti. Türk Telekom 34 bin 86 kişi ile istihdam ettiği kişi sayısı en yüksek şirket oldu. Enka İnşaat 26 bin 232 çalışan ile ikinci, Arçelik 16 bin 775 çalışan ile üçüncü sırada yer aldı. 4 milyar 427 milyon lirayla vergi öncesi kârı en yüksek olan şirket BOTAŞ oldu. Türk Telekom'un vergi öncesi kârı 2,987 milyar lira, Turkcell'inki ise 2,554 milyar lira oldu. Bursa 29 şirket ile 4. sırada bulunurken, bu ili 18 şirket ile Kocaeli, 15 şirket ile Kayseri, 12 şirket ile Gaziantep izledi. Fortune 500 şirketleri 2009 yılında 43 bin 333 çalışanını işten çıkardı. Fortune 500 listesinin yapıldığı 2007 yılından itibarense bu şirketlerde toplam 50 bin 278 kişi işten çıkarıldı. ZAMAN EKONOMİ SERVİSİ 01.07.2010  ..( A. ÜSTÜNBAŞ )
 

[uSLaNMaZ]

oda birşeydir...