ÇAYKARA İLÇESİ GENEL İTİBARİ İLE TARIMSAL YAPISI

[uSLaNMaZ]

A-İKLİM

Ilıman serin iklimi göstermekle birlikte ortalama sıcaklıklar sahil kesiminden 4 -7 C daha düşük düzeyde seyretmektedir. Ayrıca çok yüksek kesimlerde (dağ köyleri ve yaylalarda) geçiş iklimi görülmektedir.

İlçemiz arazisi doğu Karadeniz sıradağlarının eteklerinde ve yamaçlarında yer alması nedeniyle yılın büyük bir bölümü sisli ve yağışlı geçmektedir. Bu nedenle yukarıda da belirtildiği gibi sıcaklıklar sahil kesiminden daha düşük, yağışlar ise daha fazla olmaktadır. Bu durum her türlü tarımsal ürün yetiştiriciliğinde verimin daha geç ve düşük olmasına neden olmaktadır.

B-TOPRAK

Toprak işlemeye dayalı tarımsal faaliyet yapılan tarla ve sebze alanlarında aşırı şekilde oluşan yıkanma ve sürüklenme erozyonu nedeniyle verimi etkileyen ince toprak taneciklerinin yıkanıp gitmesi sonucu, toprak tanecikleri gereğinden çok daha büyük olmasına neden olmaktadır. İlçemiz genelindeki arazilerin eğiminin fazla olması ve bu eğime karşı yeterli setleme ve diğer yan tedbirlerin alınmamış olması yıkanma ve sürüklenme erozyonunun daha da artmasına ve sürekli devam etmesine neden olmaktadır. Bu durum, bu tip toprakların su tutma kapasitesi ile bitki besleme özelliklerini azaltmaktadır.

Diğer arazilerde ise sürekli bitki örtüsü bulunması yukarıda anlatılan namüsait şartların biraz daha düzelmesine yardımcı olmaktadır.

İlçemizdeki tarımsal faaliyette kullanılan arazinin toprak yapısı çok farklılık arz etmekle birlikte kırmızı-sarı, gri-kahverengi podzolik toprak ile kahverengi orman toprağı ve yüksek dağ-çayır toprağından oluşmaktadır. Bilindiği gibi podzolik topraklar sert yapılı, fazlasıyla yıkanmış asit karakterli, verimlilikleri nispeten düşük, humusça zayıf topraklardır.Bu durum iklim faktöründen sonra dikkat edilmesi gereken en önemli faktördür. İlçemizde I., II.,III. Ve IV. sınıf arazi toprağı yoktur.Genellikle VI. ve VII. sınıf ile az miktarda VIII. sınıf arazi toprağı vardır. Ayrıca arazinin eğimi oldukça fazla olup %20-50 taban arazi dere kenarları dışında çok azdır.

C- SU

İlçemiz su kaynakları acısından zengindir.Tamamen ilçemiz arazilerinden beslenen ve ilçemiz merkezinden geçmekte olan Solaklı deresinin ortalama debisi ilçe sınırlarımızdan çıkış yeri itibari ile ortalama 100 m3 / sn.dir. Bu su miktarının tamamı temiz su kaynağı olup her türlü tatlı su balığının yetişmesine ve yetiştirilmesine müsaittir.

İlçemiz göller bakımından da zengindir. Başta Uzungöl heyelan seti gölü, Balıklı Göl, Aygır Gölü, Kara Göl ve Haldizen Dağlarındaki büyüklü küçüklü bazıları peş peşe birer gideğenle birbirine bağlı, alanları 100-1900 m2 genişliğinde değişen buzul gölleridir.

D- ARAZİ YAPISI

Toplam yüzölçümü 573.000 dekar olmasına karşın kullanılabilir tarım arazisi alanla orantılı olmayacak şekilde azdır. Yaklaşık 30.000 dekar çıvarında tarım arazisi vardır. Bunun doğal sonucu olarak nüfus yoğunluğu km2ye 62 kişi ile ilimizin en tenha ikinci ilçesi durumundadır.Bu nüfus yoğunluğu da zamana göre azalma eğilimindedir. İlçemizdeki Haldizen Dağları Trabzon ilinin en yüksek bölümünü oluşturmaktadır.Bu dağlar aynı zamanda Doğu Karadeniz Dağlarının en yüksek bölümü olan Kaçkar Dağlarının batıya doğru son uzantısıdır. İlçemizdeki önemli yükseklikler Demirkapı (3376m) ve Karakaya (3139m) tepeleridir.

1. KÖY-MEZRA ARAZİSİ

Kültürel anlamada tarım yapılan bu araziler çok fazla engebelidir. Şöyle ki; ortalama meyil %35-65 arasındadır. Yağış miktarının da normalin üzerinde olması bu arazilerde verim için önemli olan küçük toprak zerreciklerinin yıkanıp sürüklenmesiyle sonuçlanan aşırı erozyona maruz kalmaktadır. Bu durum önemli ölçüde verim kayıplarına neden olmaktadır. Bu tip arazilerin tarla, bağ-bahçe, sebze bahçesi, vb. gibi kullanımlarının zor olması ve hızlı göç nedeniyle son yıllarda bu arazilerin çayırlık, ormanlık vb. arazi şeklinde bırakıldıkları, bir nevi terk edildikleri görülmektedir.

Bölgemizin ağaç ve yeşillik büyütmeye çok müsait olması nedeniyle tarım veya çayır alanı olarak kullanılmayan ve taşlık-kayalık olmayan köy ve mezra alanlarının geri kalan bölümü koruluk ve orman arazisini oluşturmaktadır. Son yıllardaki hızlı göç bu tip arazilerin daha da armasına neden olmuştur. Bu tip bitki örtüsü yıkanma ve sürüklenme ile oluşan toprak erozyonunu büyük ölçüde önlemektedir.

Toprağa bağlı diğer tarımsal üretimlerde verimin az, ot veriminin ise normal olması; ayrıca arazi engebesinin fazla olması ilçemizi hayvancılık yönünden daha cazip hale getirmesi, yayla ve mera arazilerinin çok bol olmasına rağmen köy ve mezra arazilerinin de büyük bir bölümünün çayırlık alan olarak kullanılmasına neden olmaktadır. Son yıllardaki hızlı göç bu tip arazilerin daha da armasına neden olmuştur. Bu tip bitki örtüsü de yıkanma ve sürüklenme ile oluşan toprak erozyonunu büyük ölçüde önlemektedir.

2. YAYLA-MERA ARAZİLERİ

Geçiş ikliminin hakim olduğu, rakımın yüksek olduğu bu yerler çayır-mera bitkileri dışındaki diğer bitkilerin yetişmesine imkân vermeyen yayla arazisi niteliğindeki bu araziler ilçemiz yüzölçümünün yarasından fazlasını kapsamaktadır. Sürekle bitki örtüsü ile kaplı bu alanlarda diğer arazilere göre daha az miktarda sürükleme ve yıkanma erozyonu olmaktadır.

3. TAŞLIK KAYALIK ARAZİLER

Bu tip araziler ilçemiz genelinde daha çok yayla-mera arazilerinin içinde olmakla birlikte, küçük parçalar halinde köy ve mezra arazileri" içinde de bulunmaktadırlar. Adından da anlaşılacağı gibi bu tip arazilerde tarımsal faaliyetlerde kullanılabilme imkânı yoktur.

Ayrıca ev ve diğer binaların kapladığı alan ile yol olarak kullanılan arazilerin de tarımsal faaliyette kullanılamamaktadır.

Bütün bu arazilerin kullanım şekline göre dağılımı ve elde edilen ürün miktarları tablo olarak aşağıya çıkartılmıştır.

Alıntıdır..

[kuleva yavuz]

Payalaşım İcin Tşk