Yıllardır bir çok yöremizde bilhassa İç Anadolu"da oynanan kol havalarının bir devamı olarak karşımıza çıkıyor kolbastı. Karadeniz"de oynanan geleneksel oyunlarda kullanılan enstürmanlardan farklı olarak burada bağlamanın kullanılıyor olması da bunu ortaya koyuyor. İç bölgelerin kıyı şeridini etkilemesi sadece Trabzon için geçerli değil tabiki. Ünye"de, Giresun"da, Trabzon"da bu oyunlar hep oynanagelmişler. Ezgilerde de bu görünmekte o yüzden kolbastı oyunu sadece bir yere ait demek zor. Bu saydığımız kentlerin birbiri ile diyaloglarıda şimdikine göre çok daha yakınmış eskiden. Eğlencelerini birlikte yapabiliyorlarmış bu durum kolbastı oyunundaki benzerlikleri de açıklıyor. Fakat Trabzon Kolbastısının kendine özgü bir hikayesi var.
Faroz Kolbastı Gençlik ve Spor Kulübü Derneğinin Yönetim Kurulu Başkanı Muzaffer Ermiş'in söyledikleri tüm anlatılanların aksine çok daha akla yatkın geliyor insana. Trabzon kolbastısını diğer Kol havalarından ayıran en büyük özellik te sanırım içinde barındırdığı bu derin mana, figürlerindeki bu anlamlılık olsa gerek. Şöyle diyor sayın başkan:
''Oyunun figürleri tamamen Faroz Mahallesinin bir ürünüdür. Şöyleki; oyun, Faroz semtinde yapılan bir sünnet düğününde, birbirlerine dargın olan, zamanın iki delikanlısının (Sotkalı Bıçakçı Osman Çanakçi ile Farozlu Kostantin Muammer Karayunus) düğün sahibi tarafından oyuna kaldırılması ve onların birbirlerine karşi yaptığı aşik atmalarından esinlenerek geliştirilmiştir. Bu olay sonrasında yapılan tüm düğün ve derneklerde, yukarıda adı geçen iki kişinin hareketlerinden esinlenerek herkes kendi yetenek ve özelliklerini oyuna yansıtmıştır. Önceleri daha ağır olan bu haraketler zamanla müziğin ritmindeki artışla daha da hızlanmıştır. Oyunun temel yapısını bozmaksızın daha sonraları ilave edilen değişik figürler sayesinde oyun eğlenceli, ama zor izlemesi keyif veren bir hale gelmiştir. Önceleri yazılı bir müzik notasına dayalı olmayan oyunun ağız nağmeleri ile oynanmakta iken, Trabzonlu sanatçı İsmail Yazıcıoğlu tarafından oyuna uygun olarak hazırladığı müziği 1974 yılında plağa dönüştürmüş, 1960"lı yıllarda farozlu gençlerin kaldığı İstanbulda ki Trabzon talabe yurdunda oynarlarken aynı yıllarda yurtta kalmakta olan Erkan Ocaklı"nın da oyunla tanışmış. Erkan Ocaklı daha sonra İsmail Yazıcıoğlu"nun müziğinden esinlenerek sözlü hale dönüştürmek suretiyle Kolbastı müziği oluşturulmuştur”
Görüldüğü gibi kolbastı tamamen figürü ve ezgisiyle Trabzona ait bir oyundur. Bu oyuna ''HOPTEK'' ve ya ''FAROZ KESMESİ'' gibi isimler verilmeside oyunu diğer kol oyunlarından ayrıldığının başlı başına bir Trabzon halk oyunu olduğunun en iyi göstergesidir.
Kolbastı oyunu insanlar tarafından tanındıkça kişisel figürlerle oynandığı için müziğin ritmine kaptıran herkes tarafından farklı bir biçimde oynanmaya başladı. Bu bize ezginin nekadar güçlü olduğunu ve oyunun ne kadar evrenselleşebildiğini gösteriyor. Şu anda Trabzon Kolbastısı tüm Türkiye'de çok ama çok popüler. Bu denli popüler olunca da her şeyde olduğu gibi bir çok sahibi çıkıveriyor ortaya. Yadsınamaz bir gerçek ise bu oyunun popüler olmasının en büyük nedenin Trabzonspor olduğudur. Ne zaman ki içerde dışarıda kazandığı tüm maçlarda yerlisi yabancısıyla tüm futbolcular kolbastı oynamaya başladılar, artık herkes kolbastı oynamaya başladı. Hatta bazı illerde kursları açıldı, bir çok okulda kolbastı ekipleri kuruldu. Herkes Yattara'dan, Song'tan, Alanzinho'dan, Egemen'den, Tolga'dan seyrederek tanıdı sevdi bu oyunu. Şanlı Urfa'nın bir köyündeki düğünde bile oynanıyorsa artık sebebi sadece Trabzon"dur, Trabzonspor"dur.
Tüm bu gelişmelere neden olan Trabzon ilinde de bazı ekipler kuruldu. Bunlardan biride KTÜ KOLBASTI ekibi. Hocamıza saygımız sonsuz. Anacak ne ekip o öyle. Ne oynadıkları oyun keyif veriyor ne de kıyafetleri çok beğeniliyor. benziyor. Katıldıkları her platformda bir yığın eleştiri alıyorlar.Geçtiğimiz yıl Ankara"da 3. sü düzenlenen Her Yönüyle Trabzon Etkinliklerinde yaptıkları gösteri sonrası hemşehrimiz türkücü İbrahim Can da aynı eleştirileri yapmış ve ekibin kolbastıyı temsiliyet anlamında oynamaması gerektiğini vurgulamıştı. Bu ekibimizin temsil ettikleri nedir anlamak mümkün değil. Birileri çıkıp bunlara demiyor mu ki ''arkadaşım bırakın bunu bilenler yapsın. Otantik, bir İl"e bir bölgeye mal olmuş halk oyununu bu kadar kötü oynamaya ne hakkınız var.'' Üniversiteyiz, çağdaşız, bilmem neyiz deyip güzelim oyunu mahvettiler. Yeter artık lütfen yapmayın. Yalnızcı KTÜ ekibi değil tabi oyunu hakkıyla oynamayıp orijinalliğinden uzaklaştıran, başka isimler altında kurulan ekipler de var, ancak bazı tören ve günlerde daha çok KTÜ ekibi gösterileriyle yer aldığı ve bizler de onları yakınen izlediğimiz için bu eleştirileri yapıyoruz. Trabzonspor'un 42, kuruluş yılı münasebetiyle yapılan etkinlikler kapsamında Avni Aker deydik. Seyircisinin önüne de çıkıyordu aynı gün Trabzonspor. Devre arasında yöresel sanatçımız Feluka"nın mini konserinin ardından yine kolbastı müziği çalmaya başladı ve herkesin gözü yine kale arkasındaki Faruzlular"daydı. İnanın insan "işte bu, bizim kolbastımız bu" deyiveriyor o anda. Bir Trabzonlu olarak sanki ilk kez izliyorduk kolbastıyı, bu derece güzel oynuyorlardı. Bu benim yöremin orijinal, katıksız, kolbastısıydı. Ne büyük bir keyifti onları izlemek. Daha doğrusu oyunun aslını sahiplerinden izlemek. İşte gerçek kolbastı bu. Bu arada bu derneği kuranlara ve böyle bir mirasa bu kadar candan sahip çıkan Faroz Kolbastı Gençlik ve Spor Kulübü Derneğine özellikle Muzeffer Ermiş'e herkesin destek vermesi gerekiyor. Özellikle özel gün ve törenlerde de bana göre Faroz"un bağrındaki gençleri çıkartıp oyunumuzu öyle tanıtmalıyız.
Trabzonspor başarılı oldukça ve değerlerimize bu denli sahip çıkan kişler bulundukça Trabzon Kolbastısı yurdumuzda hatta yurt dışında dahada çok tanınacak, çok daha fazla sevilecektir. Buna hiç kuşkumuz yok. Ancak söylediğim gibi orijinalliğinden tamamen uzaklaştırıp kendinize göre figürler ekleyerek, "İşte Trabzon Kolbastısı demeyeceksiniz."
Trabzonlu olmayan ama tüm Türkiye"de olduğu gibi kolbastıyı çok seven ve onun sadece Trabzon"la özdeşleşmiş olduğunun farkında olan Ankaralı bir Trabzon sevdalısının kaleme aldığı mısralarla yazıyı bitirelim. Sanırım bizde böyle hissediyoruz. Ne güzel anlatmış bize bizim değerlerimizi. Tıpkı bizden birisi gibi.
Çağlayan derelerin Karadeniz"e katkısı
Çıkar kıyılarında hamsinin en tatlısı
Yüreğinde daima Trabzonspor fırtınası
Hepsinin izahıdır Faroz Kolbastısı
Farozda doğdu, girdi gönüllere
Buradan dağıldı ülkede her yere
İnsan oynamak ister hayatında bir kere
Trabzon"un sembolüdür artık Kolbastı
Bu müziğe bu figürü nasıl kuruyorsunuz?
Kollar havada ayaklar nasıl vuruyorsunuz?
Hadi uşaklar gelin nasıl duruyorsunuz?
Trabzon'un heyecanı, yüzü kolbastı.
HMA
Nurgül Günaydın
