Rivayet olunur ki ;
Kuslarin hukumdari olan Simurg ( Zümrüd-ü Anka, Kaknus, ya da batida bilinen adiyla Phoenix ), Bilgi Agaci'nin dallarinda yasar ve her seyi bilirmis. Bu kusun ozelligi gozyaslarinin sifali olmasi ve yanarak kul olmak suretiyle olmesi, sonra kendi kullerinden yeniden dirilmesidir. ....
Kuslar Simurg'a inanir ve onun kendilerini kurtaracagini dusunurmus.
Kuslar dunyasinda her sey ters gittikce onlar da Simurg'u bekler dururlarmis.
Ne var ki, Simurg ortada gorunmedikce kuskulanir olmuslar ve sonunda umudu kesmisler. Derken bir gun uzak bir ulkede bir kus surusu Simurg'un kanadindan bir tuy bulmus. Simurg'un var oldugunu anlayan dunyadaki tum kuslar toplanmislar ve hep birlikte Simurg'un huzuruna gidip yardim istemeye karar vermisler.
Ancak Simurg'un yuvasi, etekleri bulutlarin uzerinde olan
Kaf Dagi'nin tepesindeymis. Oraya varmak icin ise yedi dipsiz vadiyi asmak gerekirmis, hepsi birbirinden cetin yedi vadi...
Istek,
Aşk,
Marifet,
İstisna,
Tevhid,
Hayret ve
Yokluk vadileri...
Kuslar, hep birlikte ğöğe dogru ucmaya baslamislar.
Istegi ve sebati az olanlar, dunyevi seylere takilanlar yolda birer birer dokulmusler. Yorulanlar ve dusenler olmus...
"Ask denizi"nden gecmisler once...".
"Ayrilik vadisi"nden ucmuslar..." .
"Hirs ovasi"ni asip,
"kiskanclik golu"ne sapmislar...
Kuslarin kimi "Ask denizi"ne dalmis,
kimi "Ayrilik vadisi"nde kopmus suruden...
Kimi hirslanip dusmus ovaya,
kimi kiskanip batmis gole...
Önce Bulbul geri donmus, gule olan askini hatirlayip;
Papagan o guzelim tuylerini bahane etmis (oysa tuyleri yuzunden kafese kapatilirmis) ;
Kartal, yukseklerdeki kralligini birakamamis;
Baykus yikintilarini ozlemis;
Balikcil kusu batakligini.
Yedi vadi uzerinden uctukca sayilari gittikce azalmis.
Ve nihayet bes vadiden gectikten sonra gelen Altinci Vadi
"saskinlik" ve sonuncusu Yedinci Vadi "yokolus"ta butun kuslar umutlarini
yitirmis...
Kaf Dagi'na vardiklarinda geriye otuz kus kalmis.
Sonunda sirri, sozcukler cozmus:
Farsca "si", "otuz" demektir... murg" ise "kuş"...
Simurg'un yuvasini bulunca anlamislar ki; "Simurg - otuz kuş" demekmiş.
Onlarin hepsi Simurg'mus.
30 kus, anlamislar ki,
Aradiklari sultan, kendileridir
ve
Gercek yolculuk,
Kendine yapılan yolculuktur.
