Ata Ocağı, Ana Kucağı: NİNNİ

[@sen@]

Çocuğun uyumasının sağlanması ya da ağlamasının durması için sade bir dille ve hece ölçüsüne göre ezgili olarak söylenen ezgili şiirlerdir. Söyleyeni belli olmayan bu ürünler dörtlüklerden ve nakarat bölümlerinden oluşur. Özel bir beste ile söylenir. Bu sözler annenin o andaki ruh durumunu yansıtır. Ninniler genellikle mani türünde bir dörtlükten meydana gelen bir çeşit türküdür. Ninni Divanü Lügati’t Türk‘de “balubalu” diye adlandırılır. Öteki Türk boylarında değişik isimler verilmiştir…
Ninnilerin çocuğun ruhsal gelişiminde çok önemli etkileri vardır. Çocuktaki vicdani oluşum ile ailesine ve doğaya karşı sevgi bağlılığı ninnilerle tekamül eder.
Çocuğun hayatındaki ilk dersler ninnilerle başlar. Çocuk; ninnilerle insani milli ve manevi değerleri ihtiva eden sesli sembollerle tanışır.
Bazı ninnileri duyduğumuzda bizleri Ata Ocağı’na - Ana Kucağı’na beşikte sallar gibi alır götürür…

YILMAZ KARAHAN


BİNLERCE NİNNİLERİMİZDEN BİRKAÇ ÖRNEK:

HU ALLAH
Huu Huu Huu Allah
sen iyilikler ver Allah
sen iyilikler verirsen
yavrum yürür inşallah
huu huu huu Allah
sen iyilikler ver Allah
sen iyilikler verirsen
Yavrum büyür inşallah
Huu huu bebeğim
huu huu meleğim
huu huu kuzuma
huu huu yavruma
e e e e e

DANALI BEBEK
Dandini Dandini Danalı Bebek
Mini Mini Elleri Kınalı Bebek
Annesi Babası Çok Sever
Uyur Büyür Nazlı Bebek
Dandini Dandini Dastana
Danalar Girmiş Bostana
Kov Bostancı Danayı
Yemesin Lahanayı
Dandini Dandini Danadan
Bir Ay Doğmuş Anadan
Kaçınmamış Yaradan
Mevlam Korusun Nazardan
E……. E……
Dandini dandini danalı bebek
Dandini dandini danalı bebek
Elleri kolları kınalı bebek
Benim de yavrum cicili bebek
Uyusun da büyüsün ninni…
Dandini dandini dastana
Danalar girmiş bostana
Kov bostancı danayı
Yemesin lahanayı…
Lahanayı yemez kökünü yer
Benim de kuzum lokum yer
Uyusun da büyüsün ninni
Tıpış tıpış yürüsün ninni…

BENİM ÇAĞAM
Benim çağam nartanesi
nartanesi nurtanesi
anasının bir tanesi
ninni bebeğim ninni
ninni güzelim ninni
Benim çağam uyuyacak
uyuyup da büyüyecek
okullara gidecek
büyük adam olacak …

[@sen@]

Prof. Demir, 5000 yıllık Türk tarihindeki ninnileri araştırdı


5000 yıllık Türk tarihinde Ninniler, Annenin eğitim aracı olduğu ortaya çıktı. 22 yıl boyunca Türk ninnilerini araştırıp kitap haline getiren Türk Dili ve Türk Kültürü araştırmacısı Gazi Üniversitesi Öğretim Görevlisi Ordu'nun Ulubey ilçesinden Prof. Dr. Necati Demir, ninnilerin beşikte eğitim olduğunu söyledi.

Türk Ninnileri üzerine, 1987 yılında ilk olarak araştırmaya başlayan Demir, 22 yıl boyunca Türkiye'nin 81 ilini ilçe ilçe, köy köy gezerek bin 651 ninniyi günyüzüne çıkarttı. Bizzat bilenler ile oturup ninnileri kayıt altına alan Demir, '0-6 yaş çocuklara nesneler, renkler, takvim, kuşlar, sosyal hayat, sağlık, müzik, din ve hayatın bir çok noktası' hakkında eğitim ve öğretim veriyor.

Türk Ninnileri başlıklı 350 sayfalık kitapta, ninninin kaynağı olan şahıs ile köy, ilçe, il, ad-soyad ve işi olarak detaylı şekilde anlatılıyor. 22 yılda hazırlanan kitabı kimi ninni sahibi ömrü yetmediği için göremese de çocuklarına miras kaldı.

Ninnilerin asıl görevinin çocukları uyutmak değil, eğitmek olduğunu vurgulayan Prof. Demir, ''Ninninin yaptığı işler arasında çocuğu uyutmak var ama asıl yaptığı iş eğitimdir. Başaklardan kundağın/Bağ bahçe solun sağın/Yıldızlar oyuncağın/Ağlama güzel çocuk/Ağlama uyu bebek/Nenni nenni/ şeklindeki ninni dizeleri buna örnektir. Türk milleti ninnilerle evreni, çocuğunun beynine düzenli bir şekilde yerleştirmiştir. Çocuğun kucağına yıldızlar bile oyuncak olarak veriliyor ve bu çocuğun ufkunu geliştiriyor.'' ifadesini kullandı.

Prof. Dr. Demir, ninnileri anlamak için metinlerin iyi tahlil edilmesi gerektiğini söyleyerek, ''Metinler iyi tahlil edildiğinde ninnilerin bebekleri ve çocukları uyutmanın çok ötesinde, onları eğitmek için söylendiği açık bir biçimde ortaya çıkmaktadır. Daha doğrusu 0-6 yaş grubunun yani günümüz okul öncesi eğitiminin temellerinin binlerce yıl önce atıldığını rahatlıkla söyleyebiliriz." diye konuştu.

Ninnilerde çocuk doğar doğmaz anne ağzından çıkan erkek, kız gibi kavramların cinsiyetin oturmasını sağladığını söyleyen Prof. Demir, "Ninniler, Türk kültüründe kız çocuğu ile erkek çocuğu arasında bir ayrımın yapılmadığını, ikisinin de çok önemli olduğunu iki cinsiyete de aynı önemin verildiğini göstermektedir. Bunun yanında Türkler, kız çocuğuna kız, erkek çocuğuna da erkeklik görevini beşikte yüklemişlerdir. Örneğin kızlar için Kızım kızım inciyim/Güzellikte birinciyim/Adımı sorarsanız/Annemin kızıyım/babamın gözüyüm/Uyu yavrum uyu/Eee eee eee/.Erkekler için ise Ay böyle tek tek doğar/Gün böyle tek tek doğar/Eee bebeğim eee/Senin gibi oğlanlar/anadan tek tek doğar/Eee bebeğim eee. Bunun gibi yüzerce ninni kitapta yer alıyor."

(CİHAN)